Najstarszą budowlą Olsztyna jest zamek, o którym
wzmianka pojawiła się w dokumencie z 1353r.
Do zamku, który był otoczony fosą i murami dochodziło się
przez zwodzony most od strony rzeki Łyny. W narożniku
zachodnim dziedzińca zbudowano kwadratową wieżę. Z
upływem lat zamek wielokrotnie przebudowywano. W rok
1500 pozostawiwszy kwadratową postawę wieży, nadano
jej okrągły kształt i wzniesiono na wys. 40 m. Od początku
istnienia do dziś zamek pełnił różnorakie funkcje. Był
bezpiecznym bastionem broniącym dostępy do miasta,
pełnił funkcje mieszkalne i więzienne, po utworzeniu
rejencji stał się miejscem zamieszkania prezydenta. W
1921r w jego salach utworzone zostało muzeum
regionalne, od 1945 zamek był siedzibą
Muzeum Mazurskiego. Obecnie w zamku prowadzona
jest działalność artystyczna.

Budowę rozpoczęto w roku 1380. Wieża kościoła została wzniesiona
początkowo do trzeciej kontygnacji. Pierwszym znanym z imienia
proboszczem olsztyńskim był ks. Jan Runge (funkcję tę sprawował w
latach 1452 - 1458).
Feliks Nowowiejski był pierwszym w tym kościele przez dwa
lata organistą.
W kościele znajdują się dwa świeczniki - żyrandole z roku 1598 i 1609.

Jest jedną z charakterystycznych
budowli Olsztyna.Zbudowano w XI
stuleciu przetrwała wielkie
kataklizmy, wojny, pożary, jedynie
ogień wzniecony przez szwedzkich
żołnierzy nadwęglił jej mury.

Wzniesiona w XVI wieku jest
pozostałością po przytułku dla
trędowatych.
Dziś w ołtarzu znajduje się krzyż z
1510r, na ścianach trzy obrazy z
końca XVII i XVIII wieku.

Tak jak inne budowle miasta, trawiony pożarami, był
wielokrotnie przebudowywany za czasów średniowiecza.
Dziś ma tu pomieszczenia Wojewódzka Biblioteka
Publiczna.